Ziggo Dome niet te warm en niet te koud dankzij Warmtebouw
Warmtebouw zorgt ervoor dat ieder hoekje van de Ziggo Dome de juiste temperatuur heeft
Op een koude winterdag in december voeIt het aangenaam in de Ziggo Dome. In het enorme gebouw wordt de temperatuur dan ook nauwlettend in de gaten gehouden. De facilitair manager, Ruud Bongers, heeft er bijna geen omkijken naar. De technici van het bedrijf Warmtebouw Technische lnstallaties, helpen hem om zowel de artiesten als de bezoekers die in de Ziggo Dome moeten werken of plezier beIeven elke keer weer een mooie avond te bezorgen. De ontwerpers van de installaties, Hoofd Engineering Maarten van Pelt en directeur Henk Overeem van Warmtebouw Technische Installaties, en Ruud Bongers leggen uit hoe het zo is gekomen. In de kantoren van de Ziggodome volgt een geanimeerd gesprek met het trio.
Van De Rode Doos naar de Ziggo Dome
Hoe Warmtebouw is betrokken bij de bouw van de Ziggo Dome legt Hoofd Engineering Maarten van Pelt van Warmtebouw onder het genot van een kopje koffie meteen helder maar enthousiast uit: ,,We waren in 2007 bezig met de klimaatinstallaties en de ventilatie bij De Rode Doos, de tijdelijke behuizing van de grote zaal tijdens de verbouwing van Vredenburg in Utrecht, toen ons plotseling nog een soort worst werd voorgehouden. Er werd gezegd dat men ook nog met een ander project bezig was, een veel groter project. Dat bleek uiteindelijk de Music Dome te zijn. Dat was destijds de werknaam van de huidige Ziggo Dome. Wij kregen uiteindelijk ook die opdracht door de fijne samenwerking en het goede werk dat we eerder hadden geleverd.”
Het project ‘Ziggo Dome’ Is een project van de grote getallen. Even wat getallen voor de werktuig-kundige installaties:
- 120 meter lang, 90 meter breed en 30 meter hoog (exclusief voorgevel en garage)
- Geschikt voor 17.000 bezoekers + 500 faciliterend personeel en eigen garage voor 99 auto’s
- Ontwerp 2007 tot oplevering 2012 ca. 6 jaar:
- ontwerptraject tot opdracht ca.3 jaar
- werkvoorbereiding ca. 4 (2+2) Jaar
- Realisatie ca. 2 jaar
- Single Purpose -Multi Use
(versterkte muziek tot zwem-
/ ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten e.d.) - Zaal vloeroppervlak van ca. 4.000 m2 en een plafondhoogte van 25 meter
- Doos-in-doos met op het plafond meer dan een halve meter (60 cm) steenwol
- 560.000 m3/h lucht door het gebouw gestuurd
- waarvan ca. 400.000 m3/h door de zaal met tribunes en foyers.
- 25 lucht-.behandelingskasten, 35 afzulgventilatoren en 4 brandventilatori:!n
- 15.000 m2 kanaalwerk
- waarvan 13.000 m2 rechthoekig, grootste 3 m breed en 2 m hoog
- 2,5 kml spiralobuis, kleinste kanaal 80 mm rond
- 2,5 kml aan koel-en verwarmingsbulzen gemonteerd
- 26 regelkasten
- 2 bronnen 160 meter diep geboord met een diameter 0,9 m, 220.000 liter per uur;
- duo-warmtepomp-unit,
- 4,2 MW aan koude
- bijna 2 MW warmte
- Drinkwater met 2 drukverhogers 25.000 liter per uur en.als plek 70.000 liter per uur
- 265 toiletten en 246 urinoirs
- 2 vuilwaterbuffertanks van
elk 20.000 liter en in totaal
4 vuilwaterpompen met een capaciteit van 10.000 liter per uur.
Als één team aan alle plannen gewerkt
“We zijn vervolgens vanaf het begin bij de ontwerpen voor de Ziggo Dome betrokken geweest. We hadden onder meer nauw contact met architect Job Schroën van Benthem Crouwel. Hij was de man die verantwoordelijk was voor het bouwkundig ontwerp van de muziektempel. Met hem hebben we toen de eerste ontwerpen doorgenomen en daarin aangegeven wat er in onze ogen moest worden aangepast. Schroën had al een soort basisplan op papier staan en was heel pragmatisch. Omdat hij overal voor open stond, ontstond er een heel leuke wisselwerking. We vulden elkaar als het ware goed aan. Het complete plan met allerhande aanpassingen is vervolgens uitgewerkt tot wat de Ziggo Dome nu is. Verder werkten we ook nauw samen met Rob Metkemeijer, de akoesticus die verantwoordelijk was voor het geluid, en Erik Molenaar, de opdrachtgever en CEO van Black Box wat de opdrachtgever voor het bouwen van de Ziggo Dome was. We hebben echt als een team aan al die plannen gewerkt.”
Energiebewuste opzet van Ziggo Dome
Directeur van Warmtebouw, Henk Overeem, vult aan: ,,De andere partijen hadden de ervaringen van de Heineken Music Hall. Daar hadden ze ervaren wat qua akoestiek en bijvoorbeeld transportroutes en deopstellingen van de zitplaatsen nodig was. Waar moet je alles exact neerzetten.” Maarten van Pelt voegt toe: ,,Het geluid had de absolute topprioriteit voor de opdrachtgever van Ziggo Dome. De muziek moest optimaal kunnen klinken. Dat was het allerbelangrijkste en daarbij moest als tweede grote eis het publiek er comfortabel bijzitten. Wat betreft de warmte- en kouderegeling kwamen wij zo om de hoek kijken. Daar schijnen wij wel goed in te zijn”, zegt Van Pelt met een grote glimlach. Overeem: ,,De Ziggo Dome is heel energiebewust opgezet. De warmte en koude komen uit een grote warmtepomp die is aangesloten op een bodemenergiesysteem. Dat is een enorme machine die in de kelder van de Ziggo Dome staat en die ervoor zorgt dat we het hele pand inclusief alle overige ruimten optimaal kunnen verwarmen, kunnen koelen en dat de luchtvoorziening optimaal is. De ventilatie wordt voor ieder gedeelte van Ziggo Dome, de vloer, de twee ringen, overal apart geregeld.” Van Pelt gaat verder: ,,We kunnen de gedeeltes apart regelen inderdaad. In de computer zitten diverse scenario’s waardoor alles te regelen is voor ieder compartiment. Ruud Bongers, de facilitair manager van de Ziggo Dome. kan middels de computer dus alles tot in de kleinste details regelen. Bongers: ,,Ik kan met mijn team inderdaad de temperatuur goed regelen en soms hebben we speciale verzoeken. Alles wordt dan in samenspraak met Warmtebouw altijd prima geregeld. Wanneer het technisch mogelijk is, dan passen zij dat moeiteloos aan. Er is erg goed te werken met het systeem en we kunnen bij ieder evenement de temperatuur zo aangenaam mogelijk maken. Het mag niet te koud zijn, maar ook niet te warm. Zo proberen we voor de artiesten, maar zeker voor ons publiek, het zo comfortabel mogelijk te maken.”
Meteen anticiperen op veranderingen
In de afgelopen vijf jaar zijn zo veel scenario’s langsgekomen, ik denk dat het nu wel allemaal op orde is, maar als er iets verandert kunnen we daar vrijwel meteen op anticiperen”, laat Van Pelt vol trots weten. “Onze eerste test was overigens een concert van Marco Borsato net voor de officiële opening. Er zijn toen speciaal mensen uitgenodigd om alle voorzieningen in de Ziggo Dome uit te testen. Het is natuurlijk altijd even afwachten wanneer er ineens heel veel mensen tegelijk binnenkomen in zo’n grote zaal. We hadden de temperatuur gelukkig al heel snel onder controle. Alleen bleek de waterdruk naar de wc’s niet voldoende te zijn, waardoor er rijen bij de wc’s ontstonden. Het water werd niet snel genoeg aangevuld, waardoor het bezoek aan de toiletten te lang duurde en mensen moesten wachten, dat is vervelend, zeker als je bij een concert bent. We hebben dat ontwerp vervolgens aangepast en nog voor de officiële openingsavond met wederom Borsato vier dagen later verholpen. Het is moeilijk om dat van jezelf te zeggen, maar we hadden het eigenlijk wel goed voor elkaar”, zegt Van Pelt lachend. In de Ziggo Dome heeft Warmtebouw wel voor hetere vuren gestaan, weten Overeem en Van Pelt gezamenlijk uit te brengen:
“Er is een keer een Davis Cup-wedstrijd gespeeld, een ijshockeytoernooi en een korfbalfinale gehouden, zelfs Top Gear met z’n auto’s stond er. Alles kan bijna in de Ziggo Dome. Het gebouw is erop berekend. Zo is er ook rekening gehouden dat er een Olympisch zwembad in de grote zaal kan worden gelegd. Constructeur Ronald Wenting heeft de fundering daar helemaal op berekend. Er kan dan een mobiel zwembad worden opgebouwd, dat al eerder tijdens de Olympische Spelen in Sydney is gebruikt. Dat bassin kan dan uiteraard met flink wat water worden gevuld, zodat er ook gezwommen kan worden in de Ziggo Dome. En verder heeft bijna iedere grote artiest ter wereld zo langzamerhand weleens in de Ziggo Dome opgetreden.”
Niets is teveel
Overeem kan het niet nalaten nog te benadrukken dat niets te veel is voor zijn bijzondere bedrijf: ,,In de uitvoeringsfase zijn de ontwerpen van de Ziggo Dome opeens van 15.000 toeschouwers naar 17.500 gegaan, dus daar moesten we ook nog even op anticiperen. Maar dat is uiteindelijk ook gelukt.”
Van Pelt vult zijn directeur nog maar eens aan: ,,In het hele teamgebeuren is het een enorme open ontwerpsessie geweest. Het voorgebouw, met de drie loopbruggen, een ‘kleine’ zaal voor ca. 800 personen en het restaurant zijn er ook nog bijgekomen na de eerste ontwerpen en daarnaast werd ook een kantoorpand met onder andere de Member Club er nog bijgetrokken. Tijdens het ontwerp en de uitvoering is dat allemaal nog gerealiseerd. Die verzoekjes kwamen er nog eventjes bij, maar dat is allemaal prima gelukt.”
Nog meer grote projecten
Op de vraag wat Warmtebouw nog meer voor grote projecten heeft gedaan of nog mee bezig is, volgt vol trots de opsomming van Van Pelt: ,,Langs de Al2 in Bleiswijk verzorgen wij bij de bakkerij van het distributiecentrum van Hoogvliet, dat ook hoofdkantoor, servicecentrum, slagerij en magazijn is, alle klimaatinstallaties. Het is van alles echt het centrale punt van Hoogvliet, helemaal nieuwbouw. Ook bij Hoogvliet heb je koelcellen en warmte in één pand en ook daar konden we onze ervaringen weer gebruiken. Verder hebben wij ook bij de vernieuwbouw van Thialf werk geleverd. Dat we heel goed konden omgaan met grote groepen mensen die ineens een grote ruimte inkomen de ervaring bij Ziggo Dome – heeft ons zeker geholpen. Wij hebben ook de installatie aangelegd die de ijsvloer maakt. De warmte die vrijkomt bij het koelen van de ijsvloer wordt weer gebruikt om het water op te warmen en de ruimtes te verwarmen. Ook een heel bijzonder project. Van de ongeveer 10 bedrijven in Nederland die dit kunnen, hebben wij inmiddels wel heel veel ervaring opgedaan bij al deze bijzondere en grote projecten. We zijn er trots op. Wij hebben met z’n allen wat moois (mee)gemaakt!”
Dit artikel is oorspronkelijk geplaatst in Hardware. Tekst: Ronald Kres. Foto’s: ProShots/Stanley Gontha