Projecten

Duurzaam en multifunctioneel concert- & evenementengebouw

Warmtebouw heeft samen met Black Box Real Estate in Amsterdam het evenementengebouw ‘Ziggo Dome’ ontwikkeld ten behoeve van concerten met versterkte muziek. Dit omvatte ontwerp en realisatie van alle gebouwgebonden klimaattechnische, sanitaire installaties, verwarming en koeling. De installaties zijn volledig ontworpen op een duurzaam en multifunctioneel gebruik. Energievoorziening door middel van een warmte- en koudeopslagsysteem in de bodem.

“Tijdens de bouw van Vredenburg Leidse Rijn, (‘De Rode Doos’) in Utrecht heeft Warmtebouw Utrecht ook de complete werktuigkundige installaties verzorgd. Vanwege de in Utrecht en ook bij de Heineken Music Hall in Amsterdam ervaren betrok­ken­heid is aan Warmtebouw Utrecht gevraagd deze nu ook voor de Ziggo Dome te realiseren. De architectonische uitstraling van de Ziggo Dome, de bouw­kundige indelingen, de akoestische eisen, werktuigkundige in­stallaties en de brandveiligheidseisen zijn zo optimaal op elkaar af­ge­stemd. Akoestiek en het comfort van de bezoekers staan voorop, tezamen met goede zicht­lijnen, lekkere stoelen en een aangenaam klimaat”.

Erik Molenaar, CEO van Black Box Real Estate

Download Project PDF

Vraagstelling

Black Box stelde de akoestiek voorop en aan­slui­tend het comfort van de bezoeker. Dit teza­men betreffen veiligheid, goede zicht­lijnen, lek­ke­re stoelen en een aange­naam klimaat, ons vak!
Alles met het basisidee Single Purpose – Multi Use: de zaal werd ontworpen voor con­certen met versterkte muziek, maar kan ook gebruikt worden voor andere eve­ne­menten als bijvoor­beeld zwem- en ijs­hockey­wedstrijden, presen­ta­ties, feesten en dergelijke.

Ontwerpteam

In een relatief zeer kort tijdsbestek is het basisontwerp voor de Dome ge­groeid tij­dens een beperkt aantal maar wel lange en intensieve ont­werp­team­bijeen­komsten. In een ontspannen sfeer werden vele ideeën uitge­wis­seld en de mogelijkheden en onmogelijkheden werden be­spro­ken. Hierbij wer­den de verlangens van de gebrui­ker met de architec­to­ni­sche uitstraling, de bouwkundige indelingen, de akoes­tische eisen en de brand­veilig­heids­eisen op elkaar afgestemd.

Ontwerpprincipe

Warmtebouw heeft vanwege het beoogd gebruik van de zaal en met inachtname van die basiseisen een duur­zame installatie ontworpen. Hierbij wordt in eerste instantie geprobeerd om het energieverbruik zo beperkt mogelijk te houden en het buitenklimaat ook buiten te houden. De zaal is vanwege de akoes­ti­sche eisen (geluid van binnen niet naar buiten) volgens het doos-in-doos principe ontworpen, waar­door als een bijkomend voor­deel het buiten­klimaat (zon en koude) in de zaal relatief weinig invloed hebben. Voor een aangenaam binnen­kli­maat, dat snel op wisselende bezoe­kers­aantallen, kan reageren of zelfs anti­ciperen is voor een luchtbehandelings­systeem met meer­de­re lucht­behande­lings­kas­ten gekozen, waarmee niet alleen de verse lucht kan worden toe­ge­voerd, maar ook de zaal / ringen / podium in zones of secties ‘individu­eel’ kan worden verwarmd of gekoeld.

Duurzame installaties

De installatie bestaat onder meer uit verwarming, ventilatie, koeling en sa­ni­tai­re installaties, als­me­de een onder­grondse Warmte/Koude-installatie. Duur­zame oplossingen, waarbij het energieverbruik zo beperkt mo­gelijk wordt gehouden, staan bij de Ziggo Dome centraal. Vanwege de vei­lig­heid is het gebruik van aardgas verboden, waardoor voor de verwarming en koeling gebruik wordt gemaakt van elektri­sche energie en bodem­warmte.

Met warmtepompen wordt in het stook­seizoen, via twee 60 meter diepe bronnen en tot 220.000 liter water per uur, de bodemwarm­te met behulp van een klein beetje elektrische energie gebruikt voor het verwarmen (bijna 2 MW) van het pand . En in de zomer kan de bodemkoude vrijwel gratis worden benut voor de basis­koeling. In pieksitu­a­ties zorgen de warmtepompen voor aanvullende koude, in totaal 4,2 MW. Als een deel van het pand al koude nodig heeft, maar een ander deel nog warmte, wordt de opgeslagen warmte benut. Ook de in de 560.000 m³/h ventilatie­lucht aanwezige energie wordt niet zomaar weggegooid. Buiten gebruiks­tijden wordt de lucht op een laag toerental naar behoefte gerecirculeerd. Sensoren in het systeem meten de luchttemperatuur en als er meer mensen in de zaal zijn registeren de sensoren dit en meer verse buitenlucht naar binnen sturen. Deze buiten­lucht kan met een warmtewiel worden voorverwarmd met de in de af te voeren lucht aanwezige warmte.

Groeiproject

De genoemde variatie in bezoekersaantallen is niet alleen daad­wer­ke­lijk aan de orde bij de evenementen, maar speelde al tijdens de ont­werp­fases en zelfs nog tijdens de realisatie. De Ziggo Dome is ge­bouwd op twee deels door Black Box en deels door derden ge­bouwde par­keergarages vanaf de Holterbergweg tot aan De Pas­sa­ge voor de ArenA. De Ziggo Dome bestaat niet al­leen uit de grote zaal, maar er zijn ook kleinere zalen en diverse kan­toor- en kleed­ruimten met eigen sanitaire voorzieningen en ook is in diverse faci­li­teiten voor de catering van zowel bezoekers als de artiesten en medewerkers voor­zien.

Tijdens de realisatiefase werd een tussen de Ziggo Dome en de ArenA te ontwikkelen gebouw toegevoegd. Het middendeel omvat ‘De Voorgevel’ met horeca- en evenemen­ten­ruimten boven de hoofdentree. Tijdens de rit werd ‘De Voorgevel’ opgehoogd met nog een ‘Kleine Zaal’ voor ca. 700 à 800 personen en aangevuld met drie luchtbruggen tussen ‘Ziggo Dome’ en ‘De Voorgevel’. Ook hier hebben wij de installaties voor ontworpen. Ge­lijker­tijd met de ‘De Voorgevel’ hebben wij in de zijvleugel, ‘Kavel 17’, voor derden de duurzame klimaat­instal­la­ties (BREEAM) mogen maken met onder andere BKA (beton­kern­activering). Ziggo Dome huurt een (groot) deel van deze zijvleugel en wij hebben hier de aanvullende installaties voor de Ziggo Lounge en Ziggo Studio ontworpen en gerealiseerd.

Nazorg

De betrokkenheid van Warmtebouw eindigde niet bij het verkrijgen van de op­dracht of de op­le­ve­ring van de installaties, maar is nog steeds van toepassing. Bij de ingebruikname van het ge­bouw en haar installaties heb­ben wij de werking van de installaties uitgelegd aan de tech­ni­sche dienst van de gebruiker en in de daarop vol­gen­de periode van inge­bruik­name regel­ma­tig geassisteerd (lokaal en op afstand) bij gebruikservaringen en aan­passingen.

Resumé

Wij ontwierpen, realiseerden, beheren en onderhouden de complete W-installatie voor en naar volle tevreden­heid van BlackBox, zoals ook uit de ontvangen tevredenheidsverklaring en langdurige samenwerking blijkt:

Black Box Real Estate heeft haar keuze voor Warm­te­bouw Utrecht met name gemaakt vanwege haar vertrou­wen in het bedrijf als innovatieve en slagvaardige part­ner. De werk­wijze kenmerkt zich door strategisch part­ner­ship, waar­voor de basis al in 1970 werd gelegd. In de ont­werp­fase is gebleken dat engineering op weten­schap­pelijke niveau als vanzelfsprekend samengaat met een grote mate van betrokkenheid bij de overige disci­pli­nes. Warm­te­bouw Utrecht is als technisch adviesbureau en instal­la­tie­bedrijf voor klimaatbeheersing nauw betrok­ken bij de totale levenscyclus van de Ziggo Dome.

Cijfers

Het project ‘Ziggo Dome’ is een project van de grote getallen. Even wat getallen voor de werktuig­kundige installaties:

• 120 meter lang, 90 meter breed en 30 meter hoog (ex­clu­sief Voorgevel en garage);
• Geschikt voor 17.000 bezoekers + 500 faciliterend per­so­neel en eigen garage voor 99 auto’s;
• Ontwerp 2007 tot oplevering 2012 ca. 6 jaar:
  • ontwerptraject tot opdracht ca. 3 jaar;
  • werkvoorbereiding ca. 4 (2+2) jaar;
  • realisatie ca. 2 jaar;
• Single Purpose – Multi Use, versterkte muziek tot zwem-/ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten etc.;
• Zaal vloeroppervlak van ca. 4.000 m² en een plafond­hoogte van 25 meter;
• Doos-in-doos met op het plafond meer dan een halve meter (60 cm) steenwol;
  • 000 m³/h lucht door het gebouw gestuurd, waar­van ca. 400.000 m³/h door de zaal met tribu­nes en foyers;
• 25 lucht­behandelingskasten, 35 afzuigventilatoren en 4 brand­ventilatoren;
• 000 m² kanaalwerk waarvan 13.000 m² recht­hoe­kig, grootste 3 m breed en 2 m hoog;
• 2,5 km¹ spiralobuis, kleinste kanaal 80 mm rond;
• 2,5 km¹ aan koel- en verwarmingsbuizen gemonteerd;
• 26 regelkasten;
• 2 bronnen 160 meter diep geboord met een diameter 0,9 m, 220.000 liter per uur;
• duo-warmtepomp-unit, 4,2 MW aan koude bijna 2 MW warmte;
• Drinkwater met 2 drukverhogers 25.000 liter per uur en als piek 70.000 liter per uur;
• 265 toiletten en 246 urinoirs;
• 2 vuilwaterbuffertanks, elk 20.000 liter en 4 vuil­water­pompen met een capaciteit van 10.000 liter per uur.

Betrokken partijen

• Opdrachtgevende partijen: Black Box Real Estate, Black Box Operations, St. De Voorgevel, Amsterdam Music Dome Exploitation, G&S Vastgoed, G&S Bouw, IBA Ingenieurs Bureau Amsterdam, Vermaat Groep;
• Ontwerpteam: Black Box Real Estate, Heineken Music Hall, Archi­tec­ten Benthem Crouwel, Constructeur ABT, Akoestiek Fiori­Meta, Brand­veiligheid Cauberg Huygen, Werk­tuig­kun­dige installaties Warmtebouw, Elektro­tech­nische installaties STI;
• Overige ontwerpende partijen o.a. Kavel 17: Brand­weer, ZZ+P, ABT, Van Rossum, IBA, Stadsdeel ZO;
• 4 Hoofd / nevenaannemers: Warmtebouw, Beemster Elektrotechniek, Midreth (later Strukton), G&S Bouw;
• Hoofdleveranciers / bouwpartners Warmtebouw:
  • Loodgietersinstallaties Sanitair Hoogendoorn;
  • Geothermische installatie GeoComfort;
  • Kanaalwerk Van de Brink Barneveld en River Lucht­behan­deling;
  • Luchtbehandelingskasten en ventilatoren Verhulst, Auerhaan en Rucon;
  • Luchtappendages Auerhaan, Koolair, Smitsair, Solidair, Trox;
  • Regeltechniek Warmtebouw.

En natuurlijk nog veel meer betrokken en enthousiaste colle­ga’s achter en voor de schermen als projectleiders, werk­voor­be­rei­ders, tekenaars, (service) monteurs en ondersteunend per­so­neel als directie, BUM’s en staf­medewerkers.

Foto’s: Warmtebouw, Benthem Crouwel Architekten

Download Project PDF