Ziggo Dome
Duurzaam en multifunctioneel concert- & evenementengebouw
Warmtebouw heeft samen met Black Box Real Estate in Amsterdam het evenementengebouw ‘Ziggo Dome’ ontwikkeld ten behoeve van concerten met versterkte muziek. Dit omvatte ontwerp en realisatie van alle gebouwgebonden klimaattechnische, sanitaire installaties, verwarming en koeling. De installaties zijn volledig ontworpen op een duurzaam en multifunctioneel gebruik. Energievoorziening door middel van een warmte- en koudeopslagsysteem in de bodem.
“Tijdens de bouw van Vredenburg Leidse Rijn, (‘De Rode Doos’) in Utrecht heeft Warmtebouw Utrecht ook de complete werktuigkundige installaties verzorgd. Vanwege de in Utrecht en ook bij de Heineken Music Hall in Amsterdam ervaren betrokkenheid is aan Warmtebouw Utrecht gevraagd deze nu ook voor de Ziggo Dome te realiseren. De architectonische uitstraling van de Ziggo Dome, de bouwkundige indelingen, de akoestische eisen, werktuigkundige installaties en de brandveiligheidseisen zijn zo optimaal op elkaar afgestemd. Akoestiek en het comfort van de bezoekers staan voorop, tezamen met goede zichtlijnen, lekkere stoelen en een aangenaam klimaat”.
Erik Molenaar, CEO van Black Box Real Estate
Download Project PDF
Vraagstelling
Black Box stelde de akoestiek voorop en aansluitend het comfort van de bezoeker. Dit tezamen betreffen veiligheid, goede zichtlijnen, lekkere stoelen en een aangenaam klimaat, ons vak!
Alles met het basisidee Single Purpose – Multi Use: de zaal werd ontworpen voor concerten met versterkte muziek, maar kan ook gebruikt worden voor andere evenementen als bijvoorbeeld zwem- en ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten en dergelijke.
Ontwerpteam
In een relatief zeer kort tijdsbestek is het basisontwerp voor de Dome gegroeid tijdens een beperkt aantal maar wel lange en intensieve ontwerpteambijeenkomsten. In een ontspannen sfeer werden vele ideeën uitgewisseld en de mogelijkheden en onmogelijkheden werden besproken. Hierbij werden de verlangens van de gebruiker met de architectonische uitstraling, de bouwkundige indelingen, de akoestische eisen en de brandveiligheidseisen op elkaar afgestemd.
Ontwerpprincipe
Warmtebouw heeft vanwege het beoogd gebruik van de zaal en met inachtname van die basiseisen een duurzame installatie ontworpen. Hierbij wordt in eerste instantie geprobeerd om het energieverbruik zo beperkt mogelijk te houden en het buitenklimaat ook buiten te houden. De zaal is vanwege de akoestische eisen (geluid van binnen niet naar buiten) volgens het doos-in-doos principe ontworpen, waardoor als een bijkomend voordeel het buitenklimaat (zon en koude) in de zaal relatief weinig invloed hebben. Voor een aangenaam binnenklimaat, dat snel op wisselende bezoekersaantallen, kan reageren of zelfs anticiperen is voor een luchtbehandelingssysteem met meerdere luchtbehandelingskasten gekozen, waarmee niet alleen de verse lucht kan worden toegevoerd, maar ook de zaal / ringen / podium in zones of secties ‘individueel’ kan worden verwarmd of gekoeld.
Duurzame installaties
De installatie bestaat onder meer uit verwarming, ventilatie, koeling en sanitaire installaties, alsmede een ondergrondse Warmte/Koude-installatie. Duurzame oplossingen, waarbij het energieverbruik zo beperkt mogelijk wordt gehouden, staan bij de Ziggo Dome centraal. Vanwege de veiligheid is het gebruik van aardgas verboden, waardoor voor de verwarming en koeling gebruik wordt gemaakt van elektrische energie en bodemwarmte.
Met warmtepompen wordt in het stookseizoen, via twee 60 meter diepe bronnen en tot 220.000 liter water per uur, de bodemwarmte met behulp van een klein beetje elektrische energie gebruikt voor het verwarmen (bijna 2 MW) van het pand . En in de zomer kan de bodemkoude vrijwel gratis worden benut voor de basiskoeling. In pieksituaties zorgen de warmtepompen voor aanvullende koude, in totaal 4,2 MW. Als een deel van het pand al koude nodig heeft, maar een ander deel nog warmte, wordt de opgeslagen warmte benut. Ook de in de 560.000 m3/h ventilatielucht aanwezige energie wordt niet zomaar weggegooid. Buiten gebruikstijden wordt de lucht op een laag toerental naar behoefte gerecirculeerd. Sensoren in het systeem meten de luchttemperatuur en als er meer mensen in de zaal zijn registeren de sensoren dit en meer verse buitenlucht naar binnen sturen. Deze buitenlucht kan met een warmtewiel worden voorverwarmd met de in de af te voeren lucht aanwezige warmte.
Groeiproject
De genoemde variatie in bezoekersaantallen is niet alleen daadwerkelijk aan de orde bij de evenementen, maar speelde al tijdens de ontwerpfases en zelfs nog tijdens de realisatie. De Ziggo Dome is gebouwd op twee deels door Black Box en deels door derden gebouwde parkeergarages vanaf de Holterbergweg tot aan De Passage voor de ArenA. De Ziggo Dome bestaat niet alleen uit de grote zaal, maar er zijn ook kleinere zalen en diverse kantoor- en kleedruimten met eigen sanitaire voorzieningen en ook is in diverse faciliteiten voor de catering van zowel bezoekers als de artiesten en medewerkers voorzien.
Tijdens de realisatiefase werd een tussen de Ziggo Dome en de ArenA te ontwikkelen gebouw toegevoegd. Het middendeel omvat ‘De Voorgevel’ met horeca- en evenementenruimten boven de hoofdentree. Tijdens de rit werd ‘De Voorgevel’ opgehoogd met nog een ‘Kleine Zaal’ voor ca. 700 à 800 personen en aangevuld met drie luchtbruggen tussen ‘Ziggo Dome’ en ‘De Voorgevel’. Ook hier hebben wij de installaties voor ontworpen. Gelijkertijd met de ‘De Voorgevel’ hebben wij in de zijvleugel, ‘Kavel 17’, voor derden de duurzame klimaatinstallaties (BREEAM) mogen maken met onder andere BKA (betonkernactivering). Ziggo Dome huurt een (groot) deel van deze zijvleugel en wij hebben hier de aanvullende installaties voor de Ziggo Lounge en Ziggo Studio ontworpen en gerealiseerd.
Nazorg
De betrokkenheid van Warmtebouw eindigde niet bij het verkrijgen van de opdracht of de oplevering van de installaties, maar is nog steeds van toepassing. Bij de ingebruikname van het gebouw en haar installaties hebben wij de werking van de installaties uitgelegd aan de technische dienst van de gebruiker en in de daarop volgende periode van ingebruikname regelmatig geassisteerd (lokaal en op afstand) bij gebruikservaringen en aanpassingen.
Resumé
Wij ontwierpen, realiseerden, beheren en onderhouden de complete W-installatie voor en naar volle tevredenheid van BlackBox, zoals ook uit de ontvangen tevredenheidsverklaring en langdurige samenwerking blijkt:
Black Box Real Estate heeft haar keuze voor Warmtebouw Utrecht met name gemaakt vanwege haar vertrouwen in het bedrijf als innovatieve en slagvaardige partner. De werkwijze kenmerkt zich door strategisch partnership, waarvoor de basis al in 1970 werd gelegd. In de ontwerpfase is gebleken dat engineering op wetenschappelijke niveau als vanzelfsprekend samengaat met een grote mate van betrokkenheid bij de overige disciplines. Warmtebouw Utrecht is als technisch adviesbureau en installatiebedrijf voor klimaatbeheersing nauw betrokken bij de totale levenscyclus van de Ziggo Dome.
Cijfers
Het project ‘Ziggo Dome’ is een project van de grote getallen. Even wat getallen voor de werktuigkundige installaties:
- 120 meter lang, 90 meter breed en 30 meter hoog (exclusief Voorgevel en garage);
- Geschikt voor 17.000 bezoekers + 500 faciliterend personeel en eigen garage voor 99 auto’s;
- Ontwerp 2007 tot oplevering 2012 ca. 6 jaar:
- ontwerptraject tot opdracht ca. 3 jaar;
- werkvoorbereiding ca. 4 (2+2) jaar;
- realisatie ca. 2 jaar;
- Single Purpose – Multi Use, versterkte muziek tot zwem-/ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten etc.;
- Zaal vloeroppervlak van ca. 4.000 m2 en een plafondhoogte van 25 meter;
- Doos-in-doos met op het plafond meer dan een halve meter (60 cm) steenwol;
- 000 m3/h lucht door het gebouw gestuurd, waarvan ca. 400.000 m3/h door de zaal met tribunes en foyers;
- 25 luchtbehandelingskasten, 35 afzuigventilatoren en 4 brandventilatoren;
- 000 m2 kanaalwerk waarvan 13.000 m2 rechthoekig, grootste 3 m breed en 2 m hoog;
- 2,5 km1 spiralobuis, kleinste kanaal 80 mm rond;
- 2,5 km1 aan koel- en verwarmingsbuizen gemonteerd;
- 26 regelkasten;
- 2 bronnen 160 meter diep geboord met een diameter 0,9 m, 220.000 liter per uur;
- duo-warmtepomp-unit, 4,2 MW aan koude bijna 2 MW warmte;
- Drinkwater met 2 drukverhogers 25.000 liter per uur en als piek 70.000 liter per uur;
- 265 toiletten en 246 urinoirs;
- 2 vuilwaterbuffertanks, elk 20.000 liter en 4 vuilwaterpompen met een capaciteit van 10.000 liter per uur.
Betrokken partijen
- Opdrachtgevende partijen: Black Box Real Estate, Black Box Operations, St. De Voorgevel, Amsterdam Music Dome Exploitation, G&S Vastgoed, G&S Bouw, IBA Ingenieurs Bureau Amsterdam, Vermaat Groep;
- Ontwerpteam: Black Box Real Estate, Heineken Music Hall, Architecten Benthem Crouwel, Constructeur ABT, Akoestiek FioriMeta, Brandveiligheid Cauberg Huygen, Werktuigkundige installaties Warmtebouw, Elektrotechnische installaties STI;
- Overige ontwerpende partijen o.a. Kavel 17: Brandweer, ZZ+P, ABT, Van Rossum, IBA, Stadsdeel ZO;
- 4 Hoofd / nevenaannemers: Warmtebouw, Beemster Elektrotechniek, Midreth (later Strukton), G&S Bouw;
- Hoofdleveranciers / bouwpartners Warmtebouw:
- Loodgietersinstallaties Sanitair Hoogendoorn;
- Geothermische installatie GeoComfort;
- Kanaalwerk Van de Brink Barneveld en River Luchtbehandeling;
- Luchtbehandelingskasten en ventilatoren Verhulst, Auerhaan en Rucon;
- Luchtappendages Auerhaan, Koolair, Smitsair, Solidair, Trox;
- Regeltechniek Warmtebouw.
En natuurlijk nog veel meer betrokken en enthousiaste collega’s achter en voor de schermen als projectleiders, werkvoorbereiders, tekenaars, (service) monteurs en ondersteunend personeel als directie, BUM’s en stafmedewerkers.
Foto’s: Warmtebouw, Benthem Crouwel Architekten
Download Project PDF
Duurzaam en multifunctioneel concert- & evenementengebouw
Warmtebouw heeft samen met Black Box Real Estate in Amsterdam het evenementengebouw ‘Ziggo Dome’ ontwikkeld ten behoeve van concerten met versterkte muziek. Dit omvatte ontwerp en realisatie van alle gebouwgebonden klimaattechnische, sanitaire installaties, verwarming en koeling. De installaties zijn volledig ontworpen op een duurzaam en multifunctioneel gebruik. Energievoorziening door middel van een warmte- en koudeopslagsysteem in de bodem.
Download Project PDF“Tijdens de bouw van Vredenburg Leidse Rijn, (‘De Rode Doos’) in Utrecht heeft Warmtebouw Utrecht ook de complete werktuigkundige installaties verzorgd. Vanwege de in Utrecht en ook bij de Heineken Music Hall in Amsterdam ervaren betrokkenheid is aan Warmtebouw Utrecht gevraagd deze nu ook voor de Ziggo Dome te realiseren. De architectonische uitstraling van de Ziggo Dome, de bouwkundige indelingen, de akoestische eisen, werktuigkundige installaties en de brandveiligheidseisen zijn zo optimaal op elkaar afgestemd. Akoestiek en het comfort van de bezoekers staan voorop, tezamen met goede zichtlijnen, lekkere stoelen en een aangenaam klimaat”.
Erik Molenaar, CEO van Black Box Real Estate
Vraagstelling
Black Box stelde de akoestiek voorop en aansluitend het comfort van de bezoeker. Dit tezamen betreffen veiligheid, goede zichtlijnen, lekkere stoelen en een aangenaam klimaat, ons vak!
Alles met het basisidee Single Purpose – Multi Use: de zaal werd ontworpen voor concerten met versterkte muziek, maar kan ook gebruikt worden voor andere evenementen als bijvoorbeeld zwem- en ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten en dergelijke.
Ontwerpteam
In een relatief zeer kort tijdsbestek is het basisontwerp voor de Dome gegroeid tijdens een beperkt aantal maar wel lange en intensieve ontwerpteambijeenkomsten. In een ontspannen sfeer werden vele ideeën uitgewisseld en de mogelijkheden en onmogelijkheden werden besproken. Hierbij werden de verlangens van de gebruiker met de architectonische uitstraling, de bouwkundige indelingen, de akoestische eisen en de brandveiligheidseisen op elkaar afgestemd.
Ontwerpprincipe
Warmtebouw heeft vanwege het beoogd gebruik van de zaal en met inachtname van die basiseisen een duurzame installatie ontworpen. Hierbij wordt in eerste instantie geprobeerd om het energieverbruik zo beperkt mogelijk te houden en het buitenklimaat ook buiten te houden. De zaal is vanwege de akoestische eisen (geluid van binnen niet naar buiten) volgens het doos-in-doos principe ontworpen, waardoor als een bijkomend voordeel het buitenklimaat (zon en koude) in de zaal relatief weinig invloed hebben. Voor een aangenaam binnenklimaat, dat snel op wisselende bezoekersaantallen, kan reageren of zelfs anticiperen is voor een luchtbehandelingssysteem met meerdere luchtbehandelingskasten gekozen, waarmee niet alleen de verse lucht kan worden toegevoerd, maar ook de zaal / ringen / podium in zones of secties ‘individueel’ kan worden verwarmd of gekoeld.
Duurzame installaties
De installatie bestaat onder meer uit verwarming, ventilatie, koeling en sanitaire installaties, alsmede een ondergrondse Warmte/Koude-installatie. Duurzame oplossingen, waarbij het energieverbruik zo beperkt mogelijk wordt gehouden, staan bij de Ziggo Dome centraal. Vanwege de veiligheid is het gebruik van aardgas verboden, waardoor voor de verwarming en koeling gebruik wordt gemaakt van elektrische energie en bodemwarmte.
Met warmtepompen wordt in het stookseizoen, via twee 60 meter diepe bronnen en tot 220.000 liter water per uur, de bodemwarmte met behulp van een klein beetje elektrische energie gebruikt voor het verwarmen (bijna 2 MW) van het pand . En in de zomer kan de bodemkoude vrijwel gratis worden benut voor de basiskoeling. In pieksituaties zorgen de warmtepompen voor aanvullende koude, in totaal 4,2 MW. Als een deel van het pand al koude nodig heeft, maar een ander deel nog warmte, wordt de opgeslagen warmte benut. Ook de in de 560.000 m3/h ventilatielucht aanwezige energie wordt niet zomaar weggegooid. Buiten gebruikstijden wordt de lucht op een laag toerental naar behoefte gerecirculeerd. Sensoren in het systeem meten de luchttemperatuur en als er meer mensen in de zaal zijn registeren de sensoren dit en meer verse buitenlucht naar binnen sturen. Deze buitenlucht kan met een warmtewiel worden voorverwarmd met de in de af te voeren lucht aanwezige warmte.
Groeiproject
De genoemde variatie in bezoekersaantallen is niet alleen daadwerkelijk aan de orde bij de evenementen, maar speelde al tijdens de ontwerpfases en zelfs nog tijdens de realisatie. De Ziggo Dome is gebouwd op twee deels door Black Box en deels door derden gebouwde parkeergarages vanaf de Holterbergweg tot aan De Passage voor de ArenA. De Ziggo Dome bestaat niet alleen uit de grote zaal, maar er zijn ook kleinere zalen en diverse kantoor- en kleedruimten met eigen sanitaire voorzieningen en ook is in diverse faciliteiten voor de catering van zowel bezoekers als de artiesten en medewerkers voorzien.
Tijdens de realisatiefase werd een tussen de Ziggo Dome en de ArenA te ontwikkelen gebouw toegevoegd. Het middendeel omvat ‘De Voorgevel’ met horeca- en evenementenruimten boven de hoofdentree. Tijdens de rit werd ‘De Voorgevel’ opgehoogd met nog een ‘Kleine Zaal’ voor ca. 700 à 800 personen en aangevuld met drie luchtbruggen tussen ‘Ziggo Dome’ en ‘De Voorgevel’. Ook hier hebben wij de installaties voor ontworpen. Gelijkertijd met de ‘De Voorgevel’ hebben wij in de zijvleugel, ‘Kavel 17’, voor derden de duurzame klimaatinstallaties (BREEAM) mogen maken met onder andere BKA (betonkernactivering). Ziggo Dome huurt een (groot) deel van deze zijvleugel en wij hebben hier de aanvullende installaties voor de Ziggo Lounge en Ziggo Studio ontworpen en gerealiseerd.
Nazorg
De betrokkenheid van Warmtebouw eindigde niet bij het verkrijgen van de opdracht of de oplevering van de installaties, maar is nog steeds van toepassing. Bij de ingebruikname van het gebouw en haar installaties hebben wij de werking van de installaties uitgelegd aan de technische dienst van de gebruiker en in de daarop volgende periode van ingebruikname regelmatig geassisteerd (lokaal en op afstand) bij gebruikservaringen en aanpassingen.
Resumé
Wij ontwierpen, realiseerden, beheren en onderhouden de complete W-installatie voor en naar volle tevredenheid van BlackBox, zoals ook uit de ontvangen tevredenheidsverklaring en langdurige samenwerking blijkt:
Black Box Real Estate heeft haar keuze voor Warmtebouw Utrecht met name gemaakt vanwege haar vertrouwen in het bedrijf als innovatieve en slagvaardige partner. De werkwijze kenmerkt zich door strategisch partnership, waarvoor de basis al in 1970 werd gelegd. In de ontwerpfase is gebleken dat engineering op wetenschappelijke niveau als vanzelfsprekend samengaat met een grote mate van betrokkenheid bij de overige disciplines. Warmtebouw Utrecht is als technisch adviesbureau en installatiebedrijf voor klimaatbeheersing nauw betrokken bij de totale levenscyclus van de Ziggo Dome.
Cijfers
Het project ‘Ziggo Dome’ is een project van de grote getallen. Even wat getallen voor de werktuigkundige installaties:
- 120 meter lang, 90 meter breed en 30 meter hoog (exclusief Voorgevel en garage);
- Geschikt voor 17.000 bezoekers + 500 faciliterend personeel en eigen garage voor 99 auto’s;
- Ontwerp 2007 tot oplevering 2012 ca. 6 jaar:
- ontwerptraject tot opdracht ca. 3 jaar;
- werkvoorbereiding ca. 4 (2+2) jaar;
- realisatie ca. 2 jaar;
- Single Purpose – Multi Use, versterkte muziek tot zwem-/ijshockeywedstrijden, presentaties, feesten etc.;
- Zaal vloeroppervlak van ca. 4.000 m2 en een plafondhoogte van 25 meter;
- Doos-in-doos met op het plafond meer dan een halve meter (60 cm) steenwol;
- 000 m3/h lucht door het gebouw gestuurd, waarvan ca. 400.000 m3/h door de zaal met tribunes en foyers;
- 25 luchtbehandelingskasten, 35 afzuigventilatoren en 4 brandventilatoren;
- 000 m2 kanaalwerk waarvan 13.000 m2 rechthoekig, grootste 3 m breed en 2 m hoog;
- 2,5 km1 spiralobuis, kleinste kanaal 80 mm rond;
- 2,5 km1 aan koel- en verwarmingsbuizen gemonteerd;
- 26 regelkasten;
- 2 bronnen 160 meter diep geboord met een diameter 0,9 m, 220.000 liter per uur;
- duo-warmtepomp-unit, 4,2 MW aan koude bijna 2 MW warmte;
- Drinkwater met 2 drukverhogers 25.000 liter per uur en als piek 70.000 liter per uur;
- 265 toiletten en 246 urinoirs;
- 2 vuilwaterbuffertanks, elk 20.000 liter en 4 vuilwaterpompen met een capaciteit van 10.000 liter per uur.
Betrokken partijen
- Opdrachtgevende partijen: Black Box Real Estate, Black Box Operations, St. De Voorgevel, Amsterdam Music Dome Exploitation, G&S Vastgoed, G&S Bouw, IBA Ingenieurs Bureau Amsterdam, Vermaat Groep;
- Ontwerpteam: Black Box Real Estate, Heineken Music Hall, Architecten Benthem Crouwel, Constructeur ABT, Akoestiek FioriMeta, Brandveiligheid Cauberg Huygen, Werktuigkundige installaties Warmtebouw, Elektrotechnische installaties STI;
- Overige ontwerpende partijen o.a. Kavel 17: Brandweer, ZZ+P, ABT, Van Rossum, IBA, Stadsdeel ZO;
- 4 Hoofd / nevenaannemers: Warmtebouw, Beemster Elektrotechniek, Midreth (later Strukton), G&S Bouw;
- Hoofdleveranciers / bouwpartners Warmtebouw:
- Loodgietersinstallaties Sanitair Hoogendoorn;
- Geothermische installatie GeoComfort;
- Kanaalwerk Van de Brink Barneveld en River Luchtbehandeling;
- Luchtbehandelingskasten en ventilatoren Verhulst, Auerhaan en Rucon;
- Luchtappendages Auerhaan, Koolair, Smitsair, Solidair, Trox;
- Regeltechniek Warmtebouw.
En natuurlijk nog veel meer betrokken en enthousiaste collega’s achter en voor de schermen als projectleiders, werkvoorbereiders, tekenaars, (service) monteurs en ondersteunend personeel als directie, BUM’s en stafmedewerkers.
Foto’s: Warmtebouw, Benthem Crouwel Architekten
Download Project PDF