“Het klinkt te mooi om waar te zijn, dat is het niet”

Circulair werken. Het is een wens van veel bedrijven, maar het is een ander verhaal om het ook daadwerkelijk in de praktijk te brengen. Warmtebouw deed dat wel. Voor een grote opdrachtgever in de supermarktbranche koos het bedrijf ervoor om geen nieuwe luchtverhitter te plaatsen, maar een bestaande unit een tweede leven te geven. Dat vraagt lef, vertrouwen en een pioniersgeest, maar levert ook een model op dat de toekomst van retailbouw kan veranderen.

Het begon eigenlijk met de vraag vanuit de markt. ‘Steeds meer van onze klanten moeten aantonen wat hun CO2-footprint is’, begint algemeen directeur Patrick van Echtelt. ‘We denken dus constant na hoe we klanten op weg kunnen helpen met circulariteit. Toen ontstond het idee om een bestaande unit te refurbishen en opnieuw te plaatsen.’ Een interne werkgroep onderzocht de mogelijkheden en concludeerde dat veel componenten van bestaande installaties nog prima bruikbaar zijn.

‘Het is eigenlijk zonde om een complete unit weg te gooien, terwijl de buitenkant – de bekasting – nog goed is’, aldus Mark van de Grift, businessunit manager Retail en de bedenker van de refurbished unit. ‘Door te refurbishen behoud je de omkasting, maar wordt de techniek als nieuw gemaakt. Je krijgt niet één jaar fabrieksgarantie, maar zelfs twee jaar garantie van de leverancier én het is goedkoper dan een nieuwe installatie. Aan alle kanten een win-winsituatie.’

Een lange aanloop

Hoewel het idee mooi en misschien zelfs wel heel logisch klinkt, bleek het in de praktijk niet eenvoudig om iedereen mee te krijgen. ‘Onze opdrachtgever, Stamhuis (retailbouwer, red.), was snel aan boord, bij de klant duurde het wat langer’, aldus Patrick. ‘Ze vroegen zich toch een beetje af welke haken en ogen er aanzaten. Het lijkt namelijk te mooi om waar te zijn, maar dat is het niet. Daar moesten we ze alleen wel van overtuigen. Pas na een jaar kregen we een go.’

Als pilot werd een installatie uit een winkel in Drachten verwijderd en samen met de leverancier gerefurbished. Het resultaat overtuigde: de unit kwam technisch als nieuw terug en bleek zelfs energiezuiniger door vervanging van onder andere de motoren en bijbehorende regeltechniek. Daarmee kwam het groene licht voor de supermarkt in Zwolle, waar de eerste volledige gerefurbishede installatie door Warmtebouw werd geplaatst.

“We moesten bewijzen dat het werkt, dat het rendabel is én dat de kwaliteit minimaal net zo goed is als een nieuw apparaat”

Een logistieke puzzel

Het refurbishproces vraagt om een strakke organisatie. Oude units worden zorgvuldig gedemonteerd, gelabeld en naar de leverancier vervoerd. Nadat deze gerefurbished zijn, gaan ze via de werkplaats van Warmtebouw door naar een nieuw project. Mark: ‘We hebben eigenlijk een soort pool gecreëerd. Zo kunnen we de tijd die nodig is voor het refurbishen overbruggen en zorgen we dat elke unit al direct een bestemming heeft. Dat zorgde ervoor dat het uiteindelijk snel ging en we inmiddels meerdere refurbished units geplaatst hebben.’

Die aanpak vraagt om pionieren, zowel technisch als organisatorisch. Niet alleen moet het apparaat uit elkaar worden gehaald en opnieuw opgebouwd, ook de keten van klant, leverancier en aannemer moet meebewegen. Het gaat buiten de gebaande paden om. ‘Het is een vertrouwenskwestie’, aldus Patrick. ‘Wij hadden het idee: het moet anders kunnen. Klanten en leveranciers waren nog niet zover. We moesten bewijzen dat het werkt, dat het rendabel is én dat de kwaliteit minimaal net zo goed is als een nieuw apparaat.’

Die pioniersrol past goed bij de cultuur van het bedrijf. Warmtebouw wil niet alleen praten over duurzaamheid, maar het ook tastbaar maken. ‘Iedereen wil tegenwoordig groene punten scoren, maar wij laten liever zien dat het echt kan. Het helpt onze klanten om hun duurzaamheidsdoelen te halen.’

Circulair denken

Voor Warmtebouw is dit project meer dan een eenmalige proef. Het bedrijf ziet het als blauwdruk voor toekomstige projecten in de retailtak en daarbuiten. ‘We willen zoveel mogelijk materialen selecteren die op termijn te refurbishen zijn’, zegt Mark. ‘Soms betekent dit dat een installatie iets duurder is in aanschaf, maar de levensduur en circulaire waarde maken dat ruimschoots goed.’ De retailsector leent zich bij uitstek voor deze aanpak. Doordat veel installaties gestandaardiseerd zijn, is het mogelijk om een “treintje” te creëren: units die vrijkomen bij de ene verbouwing kunnen na refurbish worden ingezet bij een volgende. ‘Hoe groter je dat maakt, hoe flexibeler het systeem wordt. Uiteindelijk kan dit model ook interessant zijn voor andere sectoren.’

Vooruitkijken

De ambities reiken dus verder dan dit ene project. Warmtebouw wil samen met leveranciers onderzoeken welke andere installatiedelen geschikt zijn om te refurbishen. Ook wordt gebruik gemaakt van een circulair model (het Circulair 10R model) waarin alle stappen – van reduce tot refurbish – zichtbaar en meetbaar zijn. ‘Bij al deze stappen hebben we inmiddels groene vinkjes kunnen zetten’, zegt Patrick ‘We verplichten onszelf zo om telkens een volgende stap te zetten. Dat houdt ons scherp.’

Met de installatie in Zwolle is een eerste, belangrijke stap gezet. De aanloop was lang, maar nu de weg eenmaal is vrijgemaakt, ligt er een model dat eenvoudig opgeschaald kan worden. Mark: ‘Over tien of vijftien jaar kunnen we deze refurbished units weer opnieuw refurbishen. Daarmee zetten we circulair werken écht in de praktijk om. Het geeft ons energie om daarmee bezig te zijn. We pionieren graag, maar laten nog liever zien dat het echt werkt.’

OnderNamen_Utrecht_herfst2025-WarmtebouwDownloaden